Τα χελιδονόψαρα
Τίτλος
Τα χελιδονόψαρα
Εκφορά Λόγου
Οι περισσότερες ονομασίες ψαριών περιέχουν το σύμφωνο /ρ/, σε συνάφεια με τις λέξεις «ύδωρ» και «νερό». Εύρεση ονομάτων ψαριών που περιέχουν το /ρ/ (σαρδέλα, σαργός, συναγρίδα, ροφός, μπαρμπούνι, σπάρος κλπ.).
Κατανόηση και Παραγωγή του Λόγου
Προσωποποίηση και μεταφορά: τα χελιδονόψαρα ως πλάσματα με ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Οι μεγαλύτεροι μαθητές μπορούν να διερευνήσουν την αλληγορία ή το μεταφυσικό στοιχείο στους στίχους (φως-σκοτάδι, επιφάνεια-βυθός).
Οι μικρότεροι μαθητές μπορούν να περιγράψουν τη ζωή των χελιδονόψαρων όπως παρουσιάζονται στους στίχους: ρήματα που δείχνουν τι κάνουν, ουσιαστικά που δείχνουν το περιβάλλον τους. Άσκηση παραγωγής λόγου: οι μαθητές σε ομάδες διαλέγουν ένα ζώο και το περιγράφουν χρησιμοποιώντας τα ανάλογα ουσιαστικά και ρήματα (σε ποιητικό ή πεζό λόγο).
Οι μικρότεροι μαθητές μπορούν να περιγράψουν τη ζωή των χελιδονόψαρων όπως παρουσιάζονται στους στίχους: ρήματα που δείχνουν τι κάνουν, ουσιαστικά που δείχνουν το περιβάλλον τους. Άσκηση παραγωγής λόγου: οι μαθητές σε ομάδες διαλέγουν ένα ζώο και το περιγράφουν χρησιμοποιώντας τα ανάλογα ουσιαστικά και ρήματα (σε ποιητικό ή πεζό λόγο).
Μουσικές Δραστηριότητες
Σύγκριση του τραγουδιού με τα παραδοσιακά επτανησιακά τραγούδια «Κάτω στον Άη-Γιώργη» και το «Εις τον αφρό της θάλασσας»: εντοπισμός ομοιοτήτων και διαφορών, μουσικά και στιχουργικά.
Παρατήρηση της κίνησης της μελωδίας, απόδοσή της με σολφέζ στον αέρα και συσχετισμός με το περιεχόμενο των στίχων (τα ψάρια που κινούνται από τον βυθό στην επιφάνεια).
Ακρόαση τραγουδιών ή μουσικών αποσπασμάτων που αναφέρονται σε ψάρια, ή θάλασσα και συζήτηση για τις μουσικές ιδέες των συνθετών ("La Mer" του C. Debussy, "Aquarium" του C. Saint-Saens, «Στου ροφού την μπλε σπηλιά» της Μ. Κωχ, «Θάλασσα πλατιά» του Μ. Χατζιδάκι, «Τα Καβουράκια» του Β. Τσιτσάνη κλπ.).
Τραγούδια του Αιγαίου ή Νησιώτικα ή Αιγαιοπελαγίτικα: κοινά χαρακτηριστικά στη δομή και στο μέτρο. Συζήτηση για το πώς το τοπικό περιβάλλον επηρεάζει τη μουσική έκφραση.
Δημιουργία ηχοτοπίων με ήχους της φωνής, μουσικών οργάνων και ηχογόνων αντικειμένων με θέμα «Η ζωή στη θάλασσα» ή «Ο θαλάσσιος βυθός».
Παρατήρηση της κίνησης της μελωδίας, απόδοσή της με σολφέζ στον αέρα και συσχετισμός με το περιεχόμενο των στίχων (τα ψάρια που κινούνται από τον βυθό στην επιφάνεια).
Ακρόαση τραγουδιών ή μουσικών αποσπασμάτων που αναφέρονται σε ψάρια, ή θάλασσα και συζήτηση για τις μουσικές ιδέες των συνθετών ("La Mer" του C. Debussy, "Aquarium" του C. Saint-Saens, «Στου ροφού την μπλε σπηλιά» της Μ. Κωχ, «Θάλασσα πλατιά» του Μ. Χατζιδάκι, «Τα Καβουράκια» του Β. Τσιτσάνη κλπ.).
Τραγούδια του Αιγαίου ή Νησιώτικα ή Αιγαιοπελαγίτικα: κοινά χαρακτηριστικά στη δομή και στο μέτρο. Συζήτηση για το πώς το τοπικό περιβάλλον επηρεάζει τη μουσική έκφραση.
Δημιουργία ηχοτοπίων με ήχους της φωνής, μουσικών οργάνων και ηχογόνων αντικειμένων με θέμα «Η ζωή στη θάλασσα» ή «Ο θαλάσσιος βυθός».
Διαθεματικές Συνδέσεις - Ελληνικός Πολιτισμός
Διαθεματικές έννοιες: περιβάλλον, ομοιότητα-διαφορά. Εντοπισμός των ψαριών και θαλάσσιων ειδών που ζουν στις ελληνικές θάλασσες.
Ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης (υπεραλίευση, ρύπανση της θάλασσας και των ακτών, άκριτη παρέμβαση του ανθρώπου στην ισορροπία των οικολογικών συστημάτων).
Διάκριση των θαλάσσιων πλασμάτων που ζουν στο βυθό και στην επιφάνεια (σφουγγάρια, χταπόδια, γλώσσες, αφρόψαρα, αθερίνες, χελιδονόψαρα κλπ.) και πώς το περιβάλλον που ζουν διαμορφώνει τα χαρακτηριστικά τους.
Ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης (υπεραλίευση, ρύπανση της θάλασσας και των ακτών, άκριτη παρέμβαση του ανθρώπου στην ισορροπία των οικολογικών συστημάτων).
Διάκριση των θαλάσσιων πλασμάτων που ζουν στο βυθό και στην επιφάνεια (σφουγγάρια, χταπόδια, γλώσσες, αφρόψαρα, αθερίνες, χελιδονόψαρα κλπ.) και πώς το περιβάλλον που ζουν διαμορφώνει τα χαρακτηριστικά τους.
Επίπεδο Ηλικίας
7-11 ετών
Επίπεδο Γλώσσας
Μεσαίοι
Ελληνική Γλώσσα
Αλληγορία
Φύση
Θάλασσα